قصه فضای سبز اراک؛ روایتی از درخت‌کُشی…

پایگاه خبری تحلیلی پویا خبر (pooyakhabar.ir):
حال و روز درختان اراک خوب نیست، نه از لبخندشان خبری هست، نه از رقص برگ و بار سرزنده شان. آثار خستگی جدال با آفات در پیشانی‌شان به وضوح پیداست و گاهی از شدت خستگی نقش زمین می شوند.
درخت
درخت زمانی شاداب و خندان است که کود، آب و رسیدگی به حد کفایت برای او لحاظ شود و زمانی که هر کدام از این شرایط مورد بی‌توجهی قرار گیرد، بی‌رمق شدن و نابودی سرنوشت محتوم درخت خواهد بود.
به گزارش خبرنگار (ایسنا)وضعیت فضای سبز اراک مورد انتقاد بسیاری از کارشناسان و فعالان زیست‌محیطی است، هرس شدید و خشک شدن درختان، احداث غیرخلاقانه پارک‌ها، عدم مشخص بودن کاربری فضاهای سبز، آفت و آب مصرفی فضای سبز از موارد مطرح شده در رابطه با فضای سبز اراک است و صاحبنظران بروز برخی مشکلات در این حوزه را مربوط به تصمیمات غیرکارشناسی در سال‌های متمادی دانسته و رفع بسیاری از کمبودها و مشکلات موجود را نیازمند بهره‌گیری از نظر کارشناسان می‌دانند.
مشکلات و مسائل فضای سبز اراک نیاز به بررسی دقیق دارد و امر مسلم در این رابطه ارتقاء کیفیت و حفظ فضای سبز موجود و ایجاد بستری جهت توسعه پایدار است، به همین جهت در نشستی تخصصی با حضور مدیرعامل سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری اراک، مدیر منطقه دو شهرداری اراک، رییس شبکه محیط زیست استان مرکزی، مدیرعامل موسسه زیست‌محیطی سبز گستر مرکزی، یکی از فعالان محیط زیست و اساتید دانشگاه مسائل و مشکلات فضای سبز اراک مورد بررسی قرار گرفت و راهکارهای موجود مطرح شد.

 *سوء‌تغذیه یا سوسک چوب‌خوار؟!

نحوه هرس درختان اراک از مواردی است که مورد انتقاد است، البته متولیان این امر نیاز گیاه و بیماری را دلیل هرس شدید عنوان می‌کنند، از طرفی فعالان محیط زیست می‌گویند آنچه به ضعف و بیماری درختان می‌انجامد، همین هرس‌های شدید است.
مدیر منطقه دو شهرداری اراک در این خصوص بیان کرد: هرس درختان بسته به نوع درخت متفاوت است و در صورت بروز بیماری نیز، هرس به شیوه‌های مختلف انجام می‌شود.
محمدرضا کشاورزیان با بیان این مصداق که گاهی به دلیل بیماری، درخت به اصطلاح جراحی شده و تنه تراشیده می‌شود، بیان کرد: به عنوان نمونه هرس شدید درختان خیابان امام خمینی(ره) که مورد انتقاد قرار دارد به دلیل بروز آفت سوسک سرشاخه‌خوار بود که با نظر کارشناس دفع آفات هرس شدید برای درختان این خیابان منظور شد.
مدیر منطقه دو شهرداری اراک با توجه به کثرت درخت نارون در اراک در رابطه با هرس این درخت، اظهار کرد: این درخت در دوره‌های زمانی معین باید نوسازی شود، در غیر این صورت از بین می‌رود همانگونه که برای درختان خیابان قائم مقام به دلیل عدم نوسازی یا به اصطلاح سرزنی، این اتفاق افتاده است.
کشاورزیان ادامه داد: جهت جلوگیری از بروز آفت در این نوع از درختان نیز باید هرس شدید اعمال شود، در غیر این صورت پوست درخت توسط سوسک پوست‌خوار بعد از مدت زمان کوتاهی جدا می‌شود.
کشاورزیان چراغ راهنمایی رانندگی، سیم‌های برق و خطرسازبودن شاخه‌های درختان برای عابرین پیاده را از دیگر عوامل هرس شدید درختان عنوان کرد.

 *هرس شدید مانع ذخیره غذا

عباس شاهوردی فعال زیست‌محیطی با بیان اینکه ما به دنبال محکوم کردن نیستیم و خواستار همکاری جهت رفع مشکلات هستیم، گفت: درخت زمانی کارایی لازم را دارد که تاج مناسبی داشته باشد، در حالی که با هرس شدید درختان تنها تعداد معدودی برگ بر درخت باقی می‌ماند.
شاهوردی با بیان اینکه هرس درخت اصول دارد، گفت: هرس شدید درختی که بعد از دوسال با وجود محدودیت‌های آبی و غذایی رشد کرده غیراصولی است، به عنوان نمونه درختان زبان گنجشک بلوار مهارت در اسفندماه سال گذشته هرس شدید شدند و تمامی شاخه‌های جوان این درختان هرس شد.
وی با بیان اینکه درختان ضعیف در معرض آفت کرم پوست‌خوار قرار می گیرند، افزود: درخت مواد غذایی جهت زمستان‌گذرانی را در ساقه ذخیره می کند، زمانی که ما دائما درخت را هرس کنیم در حقیقت فرصت ذخیره غذا را از درخت گرفته‌ایم و درخت ضعیف در معرض آفت قرار می‌گیرد.
البته مدیرعامل سازمان پارک‌ها و فضای سبز اراک نیز با اشتباه بودن هرس درختان بلوار مهارت موافق بود و گفت: با این قضیه برخورد شده است.
صداقت‌فر مدیر گروه گیاه پزشکی دانشگاه آزاد اراک نیز عنوان کرد: امروز برای مبارزه با آفات و بیماری‌ها از روش‌های متعدد غیر شیمیایی و بیولوژیک بهره گرفته می‌شود که در فضای سبز اراک نیز با تعامل دانشگاه و محققین باید به این سمت حرکت شود.

 *نهضت چمن کاری را متوقف کنید

چمن‌کاری اقدامی است که کارشناسان با توجه به کمبود منابع آبی آنرا به صرفه می‌دانند و معتقدند که گیاهان جایگزین مناسب و متناسب با اقلیم اراک وجود دارد که می‌توان به جای چمن از آنها استفاده کرد، هرچند مسئولان فضای سبز شهری عقیده دارند پارک بدون چمن نمی‌شود.
مدیرعامل سازمان پارک‌ها و فضای سبز اراک گفت: چمن هیچ جایگزینی ندارد البته در مناطقی که امکان استفاده از گونه‌های گیاهی دیگر به جای چمن بوده این اقدام انجام شده است برای مثال ما ۱۰ هزار پیچ امین‌الدوله خریداری و پیچ تلگرافی تولید کرده‌ایم که از ابتدای تاسیس سازمان پارک‌ها تا به حال این میزان پیچ امین‌الدوله کاشته نشده است در حالی که ما در یک مرحله این گونه گیاهی را با این تعداد کاشته‌ایم.
عسگری با بیان اینکه پارک بی‌چمن که نمی‌شود، اما سعی شده است که میزان فضای مشجر از فضای چمن‌کاری شده بیشتر باشد، نظر مسئولین شهری را در کاشت چمن غیرضروری موثر دانست و بیان کرد: اگر شورای شهر اجازه می‌داد بلوار الغدیر را به جای چمن‌کاری با پیچ امین‌الدوله و تلگرافی پوشش می‌دادیم، اما متاسفانه اغلب مدیران و مسئولان و البته مردم فضای سبز را فضای چمن کاری شده می‌دانند. تغییر دیدگاه‌ها دشوار است و الان دیگر نمی‌توان چمن‌کاری را از بین برد.
وی در رابطه با اصلاح مناطقی که به صورت غیرضروری چمن کاری شده‌اند، افزود: در شرایط موجود حداکثر سالانه پنج درصد می‌توانیم این مناطق را اصلاح کرده و گیاهان جایگزین را بکار بگیریم.

 *چمن بهتر است یا درخت زبان‌گنجشک

مدیرعامل موسسه زیست‌محیطی سبزگستر معتقد است که اتفاقا می‌توان پارک بدون چمن داشت. اینکار با بهره‌گیری از تکنیک‌های نوین در قالب مدیریتی مطلوب قابل اجراست.
احسان آخانی بیان کرد: نمونه فضاهای سبز بسیاری وجود دارد که از روش‌های جایگزین به جای چمن‌کاری استفاده کرده‌اند به عنوان مثال در دانشگاه تهران راهروها به جای چمن با شن سفید پوشش داده شده است.
این فعال زیست‌محیطی بکار بردن جمله “امکانات نداریم” را برای عدم اجرای پروژه‌هایی که در دنیا در حوزه فضای سبز انجام شده تنها یک بهانه دانست و افزود: بهترین گیاه‌شناسان و انواع گونه‌های گیاهی بومی ظرفیت و سرمایه ما در حوزه فضای سبز است که باید مورد استفاده قرار گیرند.
این فعال زیست‌محیطی جلوگیری از نهضت چمن کاری را واجب دانست و افزود: یک متر مربع مساحت چمن‌کاری شده نسبت به درخت زبان گنجشک به همین مساحت ۲۷ برابر مصرف آب بیشتر و هفت برابر ارزش زیست‌محیطی کمتر دارد، از سویی جمع‌آ‌وری چمن‌هایی که هرس می‌شوند توسط دامداران از دیگر مشکلات است، چرا که چمن حاوی آرسنیک بوده و برای مصرف دام مناسب نیست، همچنین عناصر سنگینی در چمن وجود دارد و این ادعا را با انجام آزمایش‌های مربوطه خیلی راحت می توان اثبات کرد.
این فعال زیست‌محیطی بیان کرد: کاهش سالانه پنج درصد از مساحت فضای سبز چمن‌کاری شده غیر ضروری در اراک نرخ پایینی است و باید این نرخ افزایش پیدا کند. سمن‌ها آمادگی همکاری در این زمینه در راستای قانع کردن مسئولین و فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی در جامعه را دارند.
وی با بیان اینکه چمن‌کاری فضای سبز نیست، عنوان کرد: در بلوارها و میادین نیازی به چمن‌کاری نداریم و می‌توانیم از گونه‌های گیاهی بسیار متنوع و مفیدتر با مصرف آب پایین‌تر بهره بگیریم.

 *گیاهان بومی جاگزین مناسبی برای چمن آب‌خوار

صداقت‌فر استاد دانشگاه آزاد اراک نیز با بیان اینکه از ۳۱۰ هزار گونه گیاهی در دنیا هشت هزار گونه در ایران وجود دارد که از این تعداد دو هزار و ۷۰۰ گونه بومی هستند، بیان کرد: بسیاری از گیاهان برای فضای سبز اراک تست نشده‌اند در صورتی که این گیاهان می‌توانند جاگزین مناسبی برای چمن باشند.
حمید اخوان رییس شبکه محیط زیستی استان مرکزی نیز با بیان اینکه در یکی از موارد طی تماسی با شهرداری پیشنهاد کاشت درخت به جای چمن در قسمتی از فضای یکی از پارک‌ها توسط شبکه محیط زیست با همکاری اداره کل حفاظت محیط زیست داده شد که شهرداری با اصرار بر چمن‌کاری این پیشنهاد را نپذیرفت، تاکید کرد: به نظر اغلب کارشناسان بسیاری از مناطق چمن‌کاری شده اراک باید حذف و اصلاح شود. در برخی نقاط چمن‌کاری غیر لازم بوده و از گونه‌های گیاهی و روش‌های مختلفی می‌توان برای ایجاد فضای سبز استفاده کرد.
البته وی نیز معتقد است که درشرایط کم‌آبی موجود اصلاح چمن‌کاری غیر ضرور باید سالانه ۲۰ درصد انجام شود نه پنج درصد.

 *مقصر کیست؟ لایه سخت یا علف هرز؟!

رشد علف‌های هرز و از بین رفتن درختان جنگل‌های دست‌کاشت بویژه در انتهای خیابان هپکو از دیگر موارد مورد بحث در این نشست بود، به گفته کارشناسان رمقی برای اکثر درختان جنگل‌های دست کاشت بویژه جنگل‌های انتهای خیابان هپکو و پارک شقایق باقی نمانده و این درختان که به نوعی بخشی از ریه‌ این شهر آلوده محسوب می‌شوند یا خشک شده‌اند یا دوران خشک شدن را طی می‌کنند.
علف‌های هرز لابه لای این درختان رشد کرده‌اند و شخم‌زنی‌های انجام شده علف‌های هرز را از بین نبرده‌اند.
مدیرعامل سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری اراک عامل اصلی خشک شدن درخت‌های جنگل انتهای خیابان هپکو را لایه سخت آهکی موجود در این منطقه عنوان کرد و افزود: تنها ۳۰ سانتیمتر خاک در این محدوده وجود دارد و بعد از آن ریشه درخت با لایه سخت آهکی مواجه می‌شود که نفوذ آن به عمق خاک را غیرممکن می‌کند.
ناصر عسگری بیان کرد: برای رفع این مشکل حد فاصل بین درختان با بیل مکانیکی شخم زده شده و از لایه سخت عبور شده و بعد از خاک ریزی درخت جدید کاشته شده است، به این طریق درختان جوان‌سازی می‌شوند و لایه سخت از بین می‌رود.
وی با بیان اینکه اصلاح جنگل‌های انتهای خیابان هپکو جهت از بین بردن لایه سخت آهکی شروع شده و طی مدت سه سال این اقدام به اتمام می‌رسد، در رابطه با علف‌های هرز جنگل‌های دست‌کاشت عنوان کرد: با توجه به اینکه در این جنگل‌ها ریشه درختان به دلیل وجود لایه سخت تنها ۳۰ سانتیمتر در خاک نفوذ یافته و برای از بین بردن علف های هرز باید تنها در این محدوده خراش انداخته شود تا به ریشه درختان لطمه وارد نشود.
وی گفت: نزدیک به ۳۰۰ هکتار از جنگل‌ها جهت از بین بردن علف‌های هرز شخم زده شده و در مکان‌هایی که امکان استفاده از وسایل شخم‌زنی نیست توسط کارگران، کار علف زنی انجام می‌شود که در کل حدود ۲۰۰ کارگر برای این منظور با سازمان همکاری دارند.

*شاهدی بر اقدامات غیراصولی

احسان آخانی نیز وجود صفحات هارتمن(لایه سخت آهکی) را از مشکلات فضای سبز عنوان و اظهار کرد: متاسفانه در گسترش فضای سبز در دوره‌های مختلف به این موضوع توجه نشده و امروز شاهد بروز مشکلات در این جنگل‌ها هستیم. این اقدام مصداق خوبی است برای اثبات این ادعا که عدم انجام مطالعه در اقدامات شهری سبب گسترش فضای سبز ناپایدار خواهد شد، کمااینکه در روستای چغا نیز که شاهد اقدامات توسعه‌ای هستیم، اما یک آزمایش پروفیل خاک برای این منطقه بیاورید که نشان از تحقیق و سپس اقدام داشته باشد.
وی با تاکید براینکه از اموال بیت‌المال برای توسعه این منطقه البته بدون مطالعه استفاده می‌شود، گفت: در سال‌های آینده با بروز مشکلات تازه از لزوم مطالعه صحبت می‌شود.
صداقت‌فر مدیر گروه گیاه پزشکی دانشگاه آزاد اراک نیز با بیان اینکه برای مبارزه با آفات و بیماری درختان باید به علم و تحقیقات ایمان بیاوریم، تاکید کرد: برای از بین بردن علف هرز نیازی به استفاده از سموم نیست، تنها با برگرداندن خاک علف از بین می‌رود.

 *زبان گنجشک هم طاقت نیاورد

عباس شاهوردی نیز معتقد است که علت اصلی خشکی و از بین رفتن درختان جنگل‌های دست‌کاشت انتهای خیابان هپکو و پارک شقایق تنها لایه سخت نیست و عدم رسیدگی مطلوب نیز در بروز این مشکل موثر است. رشد علف‌های هرز در این مناطق یکی از عوامل تاثیرگذار بر حیات درختان است و نحوه از بین بردن علف های هرز در این مناطق مورد انتقاد قرار دارد.
شاهوردی ادامه داد: یکی از شرایطی که در استفاده از روش شخم‌زنی برای از بین بردن علف هرز باید مورد توجه قرار گیرد، توجه به رطوبت مختصر خاک است. شخم‌زنی به وسیله تراکتور به درستی انجام نمی‌شود و کارکردی که مورد انتظار است محقق نخواهد شد، در این روش در برخی مناطق از گاوآهن برگردان برای شخم‌زنی و از بین بردن علف‌های هرز استفاده می‌شود و با توجه به انجام تنها دو متر شخم‌زنی در این روش با توجه به فضای چهار متری حدفاصل درختان، فضای یک متری کنار درخت شخم نزده باقی مانده و علف‌های هرز پای درختان از بین نمی‌رود، در این حالت علف در کنار درخت باقی می‌ماند و با جذب آب اجازه ذخیره آب به حد کافی را به درخت نمی‌دهد.
وی با بیان اینکه برای از بین بردن علف‌های هرز در جنگل‌های دست‌کاشت باید از ادوات مناسبی بهره گرفت تا این اقدام به صورت کامل انجام شود، به کثرت درختان زبان‌گنجشک در جنگل‌های دست کاشت نیز اشاره و خاطرنشان کرد: این درخت سیستم ریشه‌ای قوی دارد، به سرعت رشد می کند و تا ارتفاع ۱۸ متر می رسد، تا ۳۰۰ سال عمر می کند و در هر نوع خاک، سایه و آفتاب به رشد ادامه می‌دهد، به کم‌آبی، آلودگی شهری و صنعتی، گرما و شوری آب مقاوم است ولی چنین درختی با این ویژگی‌ها در جنگل‌های دست‌کاشت اراک در حال نابودی است.
شاهوردی بیان کرد: از طرفی آبیاری درختان باید مطابق با خصوصیات درخت انجام شود، به عنوان نمونه درخت اقاقیا علیرغم مقاوم بودن نسبت به پدیده ماندآبی حساس است و این در حالی است که در آبیاری فضای سبز اراک شاهد ایجاد ماندآب در پای درختان هستیم که درخت را از بین می‌برد.
سعید چاوشی استاد دانشگاه آزاد اراک نیز در این نشست حرکت به سمت انجام اقدامات تخصصی را برای بهبود وضعیت فضای سبز اراک ضروری دانست و افزود: علف هرز یک ساله را می‌توان کنترل کرد، اما علف هرز چند ساله با شخم زدن از بین نمی‌رود و در واقع با این اقدام تکثیر می‌شود. برای از بین بردن علف هرز راهکارهای مختلفی از جمله استفاده از سیلیس و کاهش تعریق گیاه وجود دارد.

 *فضای سبز غیر اصولی امروز، فرونشست زمین در آینده

کمبود منابع آبی و فرونشست زمین که در سال‌های اخیر نمود بیشتری پیدا کرده است نیاز به توجه بیشتر نسبت به انتخاب گونه‌های گیاهی مقاوم در برابر خشکی و نیز گونه‌هایی که مصرف آب کمتری داشته باشند را دوچندان کرده است.
آخانی با هشدار در خصوص کمبود منابع آبی و لزوم اتخاذ تصمیم‌های کارشناسانه در خصوص فضای سبز بیان کرد: گونه‌های گیاهی بومی متعددی برای استفاده در فضای سبز اراک وجود دارد که این گونه‌ها و نیاز آبی آنها باید مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته و در فضای سبز اراک منظور شود.
احسان آخانی بیان کرد: بهترین پشتوانه برای مدیریت فضای سبز قانون حفظ و گسترش فضای سبز مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی سال ۱۳۵۹ و مصوب مجمع تشخیص مصلحت نظام سال ۱۳۸۸ است. با استفاده از این ظرفیت قانونی سازمان پارک‌ها هر ساله می‌تواند طرح‌های توسعه محور در راستای حفظ فضای سبز مصوب کند و اعتباراتی را برای این منظور قرار دهد.
آخانی با بیان اینکه بحث فرونشست زمین بسیار جدی است و به همین دلیل باید در مصرف منابع آبی دقت و توجه بیشتری منظور شود، افزود: حدود ۶۰۰ هزار لیتر در ثانیه آب در دسترس برای فضای سبز اراک است، برای مصرف بهینه این آب باید در انتخاب گونه‌های گیاهی و نگهداری آن دقت لازم صورت گیرد، نه اینکه با چمن‌کاری‌های غیر ضروری منابع را هدر دهیم.
وی ادامه داد: اگر امروز صرفا به دلیل خواست مردم که البته با فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی قابل تغییر است، چمن‌کاری انجام ‌شود و منابع آبی را هدر دهیم و در ۲۰ سال آینده شاهد فرونشست دشت اراک باشیم می توانیم عنوان کنیم که در واقع خواست مردم فرونشست زمین بوده است؟
آخانی با طرح این سوال که آیا ظرفیت دشت اراک به ما اجازه می‌دهد جنگل را از دست بدهیم و چمن داشته باشیم؟ عنوان کرد: نقشه جامعی برای فضای سبز اراک با توجه به ظرفیت‌های موجود نیاز داریم که به عنوان نمونه بدانیم میزان آب موجود با توجه به تمامی شرایط زیست‌محیطی برای چه میزان چمن و فضای مشجر باید استفاده شود.

 *مدیریت آب موجود فضای سبز گسترده‌تری را سیراب می‌کند

شاهوردی فعال زیست محیطی نیز در اینباره گفت: یک کشاورز با ۲۵ لیتر آب در ثانیه ۱۷۴ شیار درخت را آبیاری می‌کند در صورتی که ما قادر به آبیاری ۲۵ شیار با این میزان آب در بخش فضای سبز اراک نیستیم.
چاوشی دکترای فیزیولوژی گیاهی نیز گفت: امروز برای آبیاری فضای سبز از روش‌های مختلفی که به کاهش مصرف آب منجر شود بهره گرفته می شود که یکی از این موارد استفاده از روش یزدی خودمان است. در این روش از ظرفی مانند کوزه برای آبیاری درخت استفاده می‌شود به این صورت که ریشه در اطراف ظرف رشد کرده و از رطوبت آن استفاده می‌کند. با بهره گیری از این روش در صحراهای آفریقا جنگل‌کاری انجام شده است و به این طریق علف هرز نیز دیگر رشد نمی کند.
مدیرعامل سازمان پارک ها و فضای سبز شهرداری اراک نیز با تایید وجود مشکل کمبود آب بیان کرد: سطح آب‌های زیرزمینی کاهش پیدا کرده و جهت رفع مشکل کم‌آبی برنامه‌ریزی‌هایی انجام شده است تا بتوانیم از آبیاری مدرن برای تمامی فضاهای سبز بهره گیریم.
عسگری با بیان اینکه به هیچ عنوان اجازه حفر چاه جدید داده نمی شود و تفکر ما نیز، کاهش مصرف آب در حوزه فضای سبز است، گفت: پیشنهاد آبیاری به روش‌های مختلف باید با نتایج مشخص ارائه شود و تحقیقات کاملی در این زمینه صورت گیرد، در این صورت آمادگی همکاری داریم.

 *پارک ملت یا پارک میله ها!

پارک یا بوستان یکی از محدوده‌های تحت نظارت سازمان پارک‌هاست و همواره یکی از مواردی است که تا پای اوقات فراغت و فضای سبز به میان می‌آید گفتگوها در خصوص آن بالا می‌گیرد.
اغلب پارک‌های اراک متحدالشکل هستند و کارشناسان معتقدند خلاقیت و نوآوری در این پارک‌ها لحاظ نشده است، به اعتقاد صاحبنظران در حوزه طراحی پارک‌های اراک نیاز به بازنگری وجود دارد.
رییس شبکه محیط زیست استان مرکزی با بیان اینکه در احداث و ایجاد پارک‌های اراک هیچگونه خلاقیتی به کار گرفته نشده است، افزود: در طراحی پارک‌ها به بافت شهری توجهی نشده و پارک‌های اراک معمولا از طراحی یکسانی برخوردار هستند، در حالی که هر پارک باید هویت و شناسنامه مربوط به خود را داشته باشد.
اخوان بیان کرد: به عنوان نمونه مشخص نیست پارک ملت اراک، پارک ملت است یا پارک میله‌ها.
سعید چاوشی استاد دانشگاه آزاد اراک نیز با اخوان هم‌عقیده است، وی با انتقاد از مدل پارک‌های اراک گفت: هیچ کدام از پارک‌ها از مدل خاص و مشخصی پیروی نمی‌کنند و ابتکار و نوآوری در پارک‌های اراک دیده نمی‌شود، در صورتی که پارک باید با خلاقیت احداث شده و مدل‌های مختلفی از جمله باغ ایرانی، پارک ژاپنی، باغ مدرن و … برای پارک تعریف شود.
این استاد دانشگاه ادامه داد: باید در خصوص پارک‌ها سرمایه‌گذاری انجام شود و با تلفیق تکنولوژی در احداث پارک در واقع رویکرد مکانیزاسیون‌محور در این حوزه مد نظر قرار گیرد، به این معنا که قابلیت ارتقا برای پارک در نظر گرفته شود.
یکی از کارکردهای مهم فضای سبز شهری کاهش آلودگی هواست، نکته‌ای که در این نشست نیز بر آن تاکید و البته نارضایتی‌ها از عدم اجرای کامل مصوبات کارگروه کاهش آلودگی هوا چیزی نیست که از یاد برود.
اخوان در اینباره گفت: براساس طرح جامع کاهش آلودگی هوا باید هزار هکتار فضای سبز در اراک ایجاد می‌شد که به غیر از منطقه چغا این طرح در مناطق دیگر اجرا نشد.
مدیرعامل سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری اراک در پاسخ گفت: این طرح برای مناطق حاشیه‌ای شهر مطرح شده بوده است و در مرکز شهر زمین جهت ایجاد فضای سبز در اختیار نیست.
مدیرعامل موسسه زیست‌محیطی سبز گستر اراک بیان کرد: متاسفانه کارکردی برای فضای سبز اراک متصور نیستیم، یکی از کارکردهای فضای سبز اراک کاهش آلودگی هواست و اگر به وضعیت موجود اعتراض می‌شود، به جهت کمک به تولید بیشتر اکسیژن است، اما آیا فضای سبز اراک این کارکرد را دارد؟
آخانی تاثیرات مثبت روانی فضای سبز و تعدیل دما را از دیگر کارکردهای فضای سبز دانست و افزود: ما در مسیر ورود گرد و غبار قرار داریم و یکی از کارکردهای فضای سبز کنترل ریزگردهاست. در واقع تمامی کارکردها باید در روند ایجاد و گسترش فضای سبز مورد بررسی قرار گیرند.
سعید چاوشی استاد دانشگاه آزاد اراک نیز با تاکید بر لزوم مشخص شدن کاربری فضاهای سبز اراک و تفکیک آنها گفت: اینکه بدانیم کدام فضاها مربوط به گردشگری، کاهش آلودگی هوا و … است، در ترسیم اقدامات بسیار اهمیت دارد.

 *سمن‌ها و دانشگاه فرصت ارتقاء کیفیت فضای سبز اراک

رییس شبکه زیست‌محیطی خانه سازمان‌های مردم نهاد استان مرکزی در ادامه این نشست با بیان اینکه علیرغم اینکه مقرر شده بود که یکی از جلسات کارگروه کاهش آلودگی هوا به بحث فضای سبز اراک اختصاص پیدا کند، تا به حال این موضوع محقق نشده است، افزود: با اینکه اقدامات مطلوبی در حوزه فضای سبز اراک انجام شده است، اما انتقادات و کمبودهای قابل توجهی در این حوزه وجود دارد و این مشکلات در طول سالیان متمادی در کنار عدم مدیریت صحیح این حوزه به وجود آمده است.
حمید اخوان بیان کرد: ایراداتی به روش‌های اجرایی و تکنیکی در حوزه فضای سبز اراک وارد است که رفع این ایرادات نیازمند بررسی دقیق کارشناسی و نگاه متخصصانه در حوزه فضای سبز است. پراکندگی فضای سبزاراک ناعادلانه است و برای برخی مناطق که آلودگی هوای بیشتری دارد فضای سبز محدودتری در نظر گرفته شده و عواملی همچون وزش باد و تمرکز جمعیت در احداث فضای سبز در نظر گرفته نشده است.

*اولویت، توسعه پایدار

مدیرعامل موسسه زیست محیطی سبز گستر مرکزی نیز تغییر دیگاه کلی نسبت به حوزه فضای سبز را لازم دانست و افزود: توسعه پایدار باید در اولویت قرار گیرد و این مهمترین اقدام در تمامی حوزه‌ها از جمله فضای سبز است، در غیر این صورت مشکلات و مسائل این حوزه به هیچ عنوان قابل حل نیست، اگر هم باشد کاملا مقطعی است.
آخانی با بیان اینکه رزومه خوب با عددسازی حاصل نمی‌شود، اظهار کرد: در واقع نگهداری فضای سبز موجود و بررسی و رفع مشکلات موجود در این حوزه اهمیت و ارزش دارد، نه اینکه مساحت ۱۰۰ هکتاری فضای سبز غیراستاندارد تبدیل به ۲۰۰ هکتار فضای غیر استانداردتر شود که به دلیل عدم وجود زیرساخت‌های مناسب، به پایداری آن امیدی نخواهد بود.
وی بیان کرد: در چند ماهه اخیر جلساتی در خصوص فضای سبز تشکیل شد و علیرغم اینکه آسیب‌شناسی‌هایی صورت گرفت در حوزه مدیریت شهری فضای سبز تغییرات موثری مشاهده نکردیم.
آخانی حل بحران‌ها در هر حوزه‌ای را مستلزم بهره‌گیری از ظرفیت اکولوژیست‌ها، جامعه‌شناسان و دانشگاهیان دانست و افزود: اکولوژیست راه توسعه پایدار را ترسیم می‌کند، جامعه شناس برای اتراق مردم بر روی چمن در کنار سکوی تعبیه شده جواب و راه حل دارد و دانشگاهیان نیز تحقیقات و مطالب علمی مفید و موثری در خصوص بالا بردن کیفیت فضای سبز می توانند ارائه دهند.

 *فضای سبز اراک طرح پایلوت ندارد

این فعال زیست محیطی نبود طرح پایلوت برای فضای سبز اراک را از دیگر مشکلات این بخش عنوان کرد و افزود: تهیه این طرح پایلوت می‌تواند سبب ارتقاء کیفیت فضای سبز و نیز بستری برای توسعه پایدار باشد.
عباس شاهوردی فعال زیست محیطی نیز گفت: باید بررسی دقیق و کارشناسی در خصوص وضعیت فضای سبز اراک به خصوص علت خشک شدن درختان صورت گیرد. باید با همفکری و در نظر گرفتن راهکارهای عملی و موثر افزایش کیفیت فضای سبز اراک و البته حفظ فضای سبز موجود محقق شود.
عزت‌الله صداقت‌فر استاد دانشگاه آزاد اراک گفت: با برگزاری این نشست به آینده شهر اراک امیدوار شدم. حضور گروه‌های مردمی حساس که مسائل شهری را به دقت رصد می‌کنند در کنار مسئولین نشان از تعامل مطلوب مردم و مسئولین دارد و می‌تواند به هفکری و حل مشکلات و مسائل منجر شود.
وی تفکیک امور محوله و انجام هر اقدام توسط متولی و کارشناس امر را مورد تاکید قرار داد و افزود: اقدامات نباید با هم تداخل داشته باشند، در هر بخشی باید از افراد متخصص آن بخش بهره گرفته شود، چراکه در غیر این صورت راندمان کار کاهش پیدا می‌کند.
صداقت‌فر بیان کرد: در حوزه فضای سبز اراک می‌توان به صورت پایلوت با بهره‌گیری از نظر کارشناسان و محققین در همه زمینه‌ها طرحی را به اجرا گذاشت و نتایج را مورد بررسی قرار داد. در حوزه فضای سبز، محیط زیست نگاهی پایدار دارد و حاکمیت نگاهی پاسخگو به نیاز روز، در کنار یکدیگر قرار گرفتن این نگاه‌ها هنر است.
وی بیان کرد: مرکز تحقیقات علوم گیاهی کاربردی دانشگاه آزاد اراک ۱۵ بخش دارد که بخشی از آن مختص تحقیقات فضای سبز بوده و ظرفیت مناسبی جهت بررسی گونه‌های گیاهی مناسب با شرایط اراک است.
صداقت فر اظهار کرد: دانشگاه این ظرفیت را دارد که روش‌های نوین را مورد مطالعه قرار داده و نتایج را در اختیار سازمان پارک‌ها و فضای سبز قرار دهد.
چاوشی متخصص فزیولوژی گیاهی نیز با بیان اینکه در مدیریت شهری اراک شاهد سردرگمی هستیم، گفت: باید برای فضای سبز اراک برنامه کوتاه‌مدت، میان مدت و بلند مدت در نظر گرفته شود. بدون طرح و برنامه مشخص نمی‌توان اقدام موثری در این حوزه انجام داد.
به گفته وی، در سال ۱۹۸۵ میلادی قطر الگوی مشخصی برای توسعه شهری در نظر گرفت و امروز بر اساس این الگو دستاوردهای مطلوبی به دست آورده است.
این استاد دانشگاه بر لزوم مطالبه‌گری سمن‌ها در این رابطه نیز تاکید و بیان کرد: توسعه ناپایدار به جز صرف هزینه فایده دیگری ندارد و پایداری اکولوژیک باید مد نظر قرار گیرد.
مدیرعامل سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری اراک با بیان اینکه آمادگی همکاری و همفکری در این خصوص را داریم و از مباحث علمی استقبال می‌کنیم، عنوان کرد: با اینکه اصرار بر توسعه فضای سبز منطقه چغا بود سازمان پارک ها و فضای سبز زیر بار این اصرارها نرفت و با حفر چاله‌هایی برای درختان این منطقه و عبور از لایه سخت اصلاح و حفظ فضای سبز موجود را پیگیری کرده‌ایم.
به گزارش ایسنا، بعد از بحث و تبادل نظرهای صورت گرفته مقرر شد اتاق فکری با عضویت سمن‌های زیست‌محیطی، اعضای مرکز تحقیقات علوم گیاهی کاربردی دانشگاه آزاد اراک و فعالان زیست محیطی حداکثر تا ۱۰ روز آینده در سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری اراک تشکیل شود./ گفت‌وگو از: صبا خایانی – ایسنا

انتهای پیام/*