احیای گورخر ایرانی/ افتخاری جهانی در دل کویر سوزان

گروه جامعه ایرنا- در دل کویر سوزان ایران، جایی که خورشید بی‌امان می‌تابد و بادهای تند شن‌ها را به رقص درمی‌آورند، صدای سم‌های گورخر ایرانی بار دیگر طنین‌انداز شده است، روزگاری نه‌چندان دور، این موجود باشکوه در آستانه نابودی قرار داشت، گویی طبیعت یکی از زیباترین فرزندانش را از دست می‌داد، اما امید، همانند جوانه‌ای در دل خاک خشک، سر برآورد و این گونه ارزشمند احیا شد.

گورخر ایرانی، نماد مقاومت طبیعت، پس از سال‌ها خطر انقراض، دوباره در دشت‌های ایران می‌تازد، این بازگشت باشکوه، نتیجه تلاش خستگی‌ناپذیر محیط‌بانان و سازمان حفاظت محیط زیست است که با عشق و تعهد، جان تازه‌ای به این گونه ارزشمند بخشیدند.

سازمان حفاظت محیط زیست ایران، با درک عمیق از اهمیت این گونه نادر، پروژه‌ای را آغاز کرد که امروز به یکی از موفق‌ترین نمونه‌های احیای حیات وحش در کشور تبدیل شده است، در واقع با تلاش‌های شبانه‌روزی محیط‌بانان، مراقبت‌های علمی و انتقال‌های هدفمند، امروز جمعیت گورخر ایرانی در پارک ملی کویر مرکزی به حدود ۵۰ راس رسیده است.

داستان احیای گورخر ایرانی در پارک ملی کویر از دهه ۸۰ آغاز شد، داستان از این قرار است که گورخر ایرانی از سال ۱۳۶۳ به‌طور کامل از پارک ملی منقرض شده بود، این پایان ماجرا نبود، گورخرهایی که زمانی از پارک ملی کویر و توران رخت بربسته بودند، دوباره به خانه بازگشتند، این موفقیت تنها یک پیروزی زیست‌محیطی نیست بلکه نمادی از همدلی، تلاش و عشق انسان به طبیعت است، محیط‌بانانی که در گرمای طاقت‌فرسای کویر، شب و روز را به پایش و مراقبت از این موجودات گذراندند، قهرمانان گمنامی هستند که باید نامشان را با افتخار بر زبان آورد.

از دهه ۱۳۸۰ سازمان حفاظت محیط‌زیست برنامه‌ای برای بازگرداندن این گونه به زیستگاه اصلی خود آغاز کرد و اکنون پس از سال‌ها تلاش و پایش مستمر جمعیت گورخر ایرانی در پارک ملی کویر به مرحله‌ای از ثبات جمعیتی رسیده است.

سازمان محیط زیست تعدادی از خبرنگاران را برای مشاهده این گورخرهای زیبا به پارک ملی کویر در گرمسار برد، البته قبل از اینکه تور در کویر آغاز شد جشنی به مناسبت احیای گورخر ایرانی در گرمسار برگزار شد، شینا انصاری معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در این مراسم گفت: احیای گور ایرانی یکی از نمونه‌های موفق در حوزه تنوع زیستی است که نتایج آن نشان‌دهنده افزایش جمعیت و پایداری اکولوژیکی این گونه در پارک ملی کویر است.

انصاری بیان کرد: این موفقیت حاصل سال‌ها تلاش و همکاری محیط‌بانان، کارشناسان و نهادهای مردمی است و امیدواریم با تداوم این مسیر، شاهد گسترش تجربه احیای گور ایرانی برای سایر گونه‌های در معرض خطر مانند یوز آسیایی و میش‌مرغ باشیم.

حمید ظهرابی معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست هم در این مراسم گفت: کشور ما به لحاظ غنای تنوع زیستی یکی از نقاط داغ نوع زیستی در جهان است و ما باید به نحو احسن از این میراث حفاظت کنیم.

وی افزود: از بین رفتن زیستگاه و تخریب زیستگاه نزدیک به ۶۰ تا ۷۰ درصد عامل انقراض گونه‌ها است و انقراض گونه‌ها یکی از سه آسیب اصلی و تهدیدات جدی در جهان محسوب می‌شود از این رو دولت ها مکلفند تا اقداماتی را برای جلوگیری از انقراص گونه‌ها انجام دهند و این یکی از وظایف اصلی سازمان حفاطت محیط زیست محسوب می‌شود که در مسیر احیای گورخر ایرانی موفق بوده است.

ظهرابی گفت: گورخر ایرانی که زمانی در گستره وسیعی از قاره آسیا زیست می‌کرد، اکنون فقط در ایران باقی مانده است و زیستگاه‌های اصلی آن در گذشته نی‌ریز فارس و خارتوران سمنان بود و جمعیت این گونه در فارس از حدود ۷۰ رأس به بیش از ۱۲۰۰ رأس افزایش یافته، اما در سمنان همچنان بین ۱۵۰ تا ۲۵۰ رأس باقی مانده است.

وی افزود: از سال ۱۳۹۰ پروژه احیای گورخر در کویر سمنان آغاز شد و تعدادی از گورها از یزد به خارتوران منتقل شدند تا از نظر ژنتیکی تنوع جمعیت افزایش یابد که در یکی از مراحل انتقال، حادثه‌ای تلخ رخ داد و تعدادی از گورها تلف شدند اما با وجود فشارهای رسانه‌ای، سازمان محیط زیست پروژه را متوقف نکرد و با پیگیری‌های مستمر، طرح با موفقیت ادامه یافت، این دستاورد در سطح جهانی کم‌نظیر ارزیابی می‌شود.

بعد از اینکه مراسم به پایان رسید سوار خودروهای محیط بانی شدیم و در دل کویر پیش رفتیم به امید دیدن گورخرهای زیبایی که برای بقا تلاش می کردند، بعد از پیمودن چندین کیلومتر و پیش رفتن در دل کویر، گله ای ۱۲ تایی از گورخرها را دیدیم، ایستاده بودند، کره هایشان هم نزدیک مادر جست و خیز می کردند، ناگهان گویی باد بوی انسان را به مشامشان رساند شروع به دویدن کردند و بعد از مدتی که در نگاه ما بسیار باشکوه بود در غبار افق ناپدید شدند.

پیاده شدیم به این امید که حالا خودروها از حرکت ایستادند شاید گله ای دیگر را ببینیم، در این فاصله با رئیس پارک ملی کویر مرکزی به گفت و گو نشستیم و درباره اجرای طرح احیای گورخر ایرانی و مشکلات این کار پرسیدیم، رضا شاه حسینی مقدم گفت: پروژه احیای گورخر ایرانی در پارک ملی مرکزی پس از سال‌ها تلاش و پایش مستمر، به مرحله‌ای از ثبات جمعیتی رسیده است.

وی افزود: گورخر ایرانی از سال ۱۳۶۳ به‌طور کامل از پارک ملی کویر مرکزی منقرض شده بود، اما از دهه ۱۳۸۰ سازمان حفاظت محیط‌زیست برنامه‌ای برای بازگرداندن این گونه به زیستگاه اصلی خود آغاز کرد، نخستین مرحله انتقال در مهرماه ۱۳۹۷ با جابه‌جایی ۱۰ رأس گورخر از توران انجام شد که با وجود برخی تلفات، موفقیت‌آمیز بود، در ادامه، چهار رأس دیگر از یزد به این مجموعه اضافه شد، سپس تکثیر در اسارت را آغاز کردیم، در سال ۱۳۹۹، تعداد گورخرها به ۱۶ رأس رسید و تصمیم به رهاسازی آن‌ها در طبیعت گرفته شد، این رهاسازی بدون مشکل انجام شد و سازمان حفاظت محیط‌زیست در پی موفقیت آن، ۱۲ رأس دیگر را از کرمان به این مجموعه منتقل کرد که این انتقال نیز با موفقیت کامل همراه بود.

احیای گورخر ایرانی در پارک ملی با موفقیت چشمگیر ادامه دارد

وی درباره اینکه آیا اکنون جمعیت گورخر در منطقه به ثبات رسیده است؟ به معیارهای جمعیتی در پستانداران بزرگ جثه اشاره کرد و گفت: وقتی جمعیت یک گونه به ۵۰ رأس برسد، می‌توان گفت از خطر انقراض منطقه‌ای عبور کرده است و اکنون در این پارک به این ظرفیت دست یافته ایم و حتی ظرفیت افزایش تا ۵۰۰ رأس نیز وجود دارد.

شاه حسینی مقدم با اشاره به اینکه اکنون ۵۰ رأس گورخر در پارک ملی کویر مرکزی حضور دارد، افزود: البته ۲۰ راس گورخر به منطقه پارک کویر منتقل کردیم بنابراین از این ۵۰ راس ۳۰ راس آن به علت زایمان در منطقه به جمعیت اضافه شدند، سال گذشته ۱۰ راس زایمان داشتیم که ۹ راس موفقیت آمیز بود یک راس تلف شد، یکی از نرها نیز در جریان نزاع بین نرها تلف شد و یک رأس دیگر به دلیل نقص ژنتیکی همچنان در اسارت نگهداری می‌شود.

وی درباره نحوه پایش گورخرها گفت: در ابتدای پروژه، به دلیل نبود اطلاعات کافی درباره رفتارشناسی این گونه، پایش‌های مداوم انجام می‌شد تا وضعیت سلامت کره‌ها بررسی شود، اما پس از ۲ سال مشخص شد که پایش در زمان زایش موجب استرس در حیوانات می‌شود، از آن پس، پایش در زمان زایمان متوقف شد تا گورخرها بتوانند به‌ صورت طبیعی زندگی کنند.

وی درباره تطبیق گورخرها بعد از رهاسازی در طبیعت و آزادسازی از اسارت توضیح داد: بررسی‌ها نشان می‌دهد که نرخ زادآوری موفق در دوران اسارت حدود ۲۵ درصد بود، یعنی از هر ۴ کره یکی سالم می ماند در حالی که پس از رهاسازی در طبیعت، از پنج زایمان ثبت‌ شده، ۴ راس موفق بود یعنی نرخ به ۸۰ درصد رسید.

موفقیت ۸۰ درصدی در تطبیق با زیستگاه طبیعی

پروژه احیای گورخر ایرانی در پارک ملی کویر مرکزی با موفقیت چشمگیر ادامه دارد، به گفته شاه‌حسینی مقدم، حدود ۸۰ درصد از گورخرهای منتقل‌ شده توانسته‌اند خود را با شرایط زیستگاه جدید تطبیق دهند و زندگی طبیعی خود را آغاز کنند.

وی ادامه داد: زیستگاه‌های اصلی گورخر ایرانی در کشور شامل پارک ملی بهرام‌گور در استان فارس ( پارک ملی قطرویه ) و پارک ملی توران در استان سمنان است، در حال حاضر، پارک ملی توران میزبان حدود ۲۵۰ راس گورخر است و پارک ملی بهرام‌گور نیز بیش از هزار رأس از این گونه را در خود جای داده است، این ۲ منطقه به‌عنوان زیستگاه اصلی گورخر در کشور هستند.

وی اظهار کرد: البته در گذشته، استان یزد اقداماتی در زمینه نگهداری گورخر انجام داده بود، اما این اقدامات به‌صورت رهاسازی کامل در طبیعت نبود و بیشتر در محدوده‌ای به نام تنگ حنا صورت گرفت، اما در مقابل، در پارک ملی کویر مرکزی گورخرها را به‌طور کامل در طبیعت رهاسازی کردیم که موفقیت آمیز بود.

وی درباره برنامه های دیگر برای حفاظت از گورخرها توضیح داد: برای جلوگیری از درون‌آمیزی و حفظ تنوع ژنتیکی، برنامه‌ریزی شده است که هر ساله تعدادی گورخر ترجیحا نر، اگر نشد ماده هم ایرادی ندارد، از زیستگاه‌های زادآور به این منطقه منتقل شوند تا اختلال ژنتیک صورت نگیرد، گورخرهای زیستگاه توران و یزد از نظر ژنتیکی با هم تفاوتی ندارند، یک گروه هم وضعیت ژنتیک گورخرها را بررسی می کنند تا نرخ درون‌آمیزی و سلامت ژنتیکی جمعیت مورد ارزیابی قرار گیرد.

پارک ملی کویر مرکزی بزرگترین پارک خشکی بدون معارض

شاه حسینی مقدم اظهار کرد: زیستگاه پارک ملی کویر مرکزی با وسعتی بیش از ۴۴۲ هزار هکتار، فاقد هرگونه معارض انسانی یا جاده‌کشی است و پوشش گیاهی مناسبی برای حیات‌وحش دارد، تنها دشمن طبیعی گورخر در این منطقه پلنگ است که به دلیل شرایط خاص این حیوان به دشت نمی آیند، بنابراین تهدید جدی برای گورخرها محسوب نمی‌شود.

وی درباره سایر گونه های جانوری پارک ملی کویر مرکزی گفت: در این منطقه همچنین گونه‌هایی مانند جبیر نیز حضور دارند، در تمام کشور حدود ۴ هزار راس جبیر وجود دارد که حدود ۸۰۰ راس آن در پارک ملی کویر مرکزی زیست می‌کنند، این منطقه بزرگ‌ترین پارک خشکی ایران است که هیچ معارضی ندارد، ساخت و سازی انجام نشده، از این رو به زیستگاه جبیر در ایران تبدیل شده است، همچنین حدود ۷۰۰ رأس کل و بز و ۵۰۰ راس قوچ و میش در این پارک وجود دارد، البته خشکسالی های اخیر تاثیراتی بر حیات وش منطقه گذاشته اما مشکل جدی نداشتیم به طوری که تاکنون در هیچ هیچ فصلی علوفه دستی ندادیم.

وی درباره حضور یوزپلنگ در پارک توضیح داد: یوزپلنگ از سال ۱۳۹۳ تاکنون مشاهده‌ نشده اما اگر روزی در قالب سایت فراجمعیتی ( شرایط نیمه‌طبیعی ) به این منطقه معرفی شود و یا به صورت سیکل طبیعی وارد منطقه شود با توجه به اینکه هیچ معارضی ندارد فکر می کنم یکی از بهترین زیستگاه ها برای یوز باشد، با توجه به موقعیت منطقه پیشنهاد انتقال یوزپلنگ را به سازمان حفاظت محیط زیست داده ایم، سازمان محیط زیست در حال برنامه ریزی است اما تا به قطعیت نرسند اقدامی نخواهند کرد.

رئیس پارک ملی کویر مرکزی گفت: منطقه مورد نظر میزبان گونه‌های متنوعی از حیات‌وحش است، علاوه بر گورخر، گونه‌هایی مانند پلنگ، گرگ، کفتار، گربه کاراکال، گربه شنی، روباه و روباه شنی در این زیستگاه حضور دارند.

تأمین آب و امنیت زیستگاه‌های حیات‌وحش با مشارکت جوامع محلی

شاه‌ حسینی مقدم با اشاره به اهمیت حفاظت از حیات‌وحش گفت: حفاظت مؤثر نیازمند ۲ مولفه اصلی پوشش گیاهی و منابع آبی و نیروی انسانی کافی است تا به هدفمان برسیم، الان سه شیفت در منطقه کار می کنیم ۲ پاسگاه محیط بانی داریم که یکی تعطیل و دیگری نیمه فعال است، چارت سازمانی منطقه حدود ۶۳ نفر است اما نیروی موجود ۱۱ نفر است، با این حساب اگرچه منابع طبیعی مهیا هستند اما نیروی انسانی برای پوشش کامل کافی نیست.

وی همچنین تأکید کرد که میزان شکار در پارک ملی کویر مرکزی بسیار پایین است و در سال به‌ندرت به سه یا چهار مورد می‌رسد، با این حال، برای حفظ پایداری اکوسیستم و جلوگیری از تهدیدات احتمالی، نیاز به تقویت نیروی انسانی و حمایت بیشتر از سوی نهادهای مسئول و رسانه‌ها وجود دارد.

رئیس پارک ملی کویر مرکزی ادامه داد: در راستای حفاظت از زیستگاه‌های حیات‌وحش، اقدامات گسترده‌ای برای تأمین آب و امنیت این مناطق در حال اجرا است، البته آب مورد نیاز حیات‌وحش از طریق ذخیره‌سازی در فصل زمستان و بهره‌برداری در فصل گرم تأمین می‌شود، ذخیره به صورت آب انبار انجام می شود، در حال حاضر، یک منبع بتنی با ظرفیت ۷۰ هزار لیتر و یک منبع ۳۰ هزار لیتری آب ذخیره‌ شده در تانکرهای پلی‌اتیلن در منطقه وجود دارد، این منابع به ۲ آبشخور متصل هستند که به‌صورت خودکار آب‌رسانی می‌کنند، همچنین چشمه‌ای دائمی در منطقه فعال است که بخشی از نیاز آبی را پوشش می‌دهد.

وی ادامه داد: پایش مستمر منابع آبی از جمله اقدامات روزانه محیط‌بانان است، منابع آبی نیازمند سرکشی مداوم هستند، چرا که ممکن است در هر لحظه دچار نقص فنی مانند شکستگی لوله یا باز شدن شیر شوند، عملیات لایروبی نیز به‌طور متوسط هر سه تا چهار روز یک‌بار انجام می‌شود، ۹۰ دهنه آبشخور در منطقه وجود دارد که حداقل هفته‌ای یک‌بار لایروبی می شوند.

شاه‌ حسینی مقدم تاکید کرد: تأمین امنیت زیستگاه‌ها نیز از طریق پایش مداوم و تعامل با جوامع محلی انجام می‌شود، همواره بر مشارکت مردم محلی و نقش کلیدی در حفظ امنیت و پایداری اکوسیستم ها تاکید می شود.

مشارکت جوامع محلی در حفاظت از پارک ملی کویر مرکزی

مهدی لهردی فرمانده یگان حفاظت محیط زیست استان سمنان هم در این تور گفت: از سال ۱۳۹۳ روند جدیدی در مدیریت و حفاظت از پارک ملی کویر مرکزی آغاز شد، تا پیش از این، حضور شکارچیان در منطقه به‌صورت گسترده گزارش می‌شد و عبور موتورسواران از مسیرهای پارک ملی به امری رایج تبدیل شده بود.

وی افزود: برای مقابله با این وضعیت، تیم حفاظت محیط‌زیست تصمیم گرفت با جوامع محلی تعامل مستقیم برقرار کند، آن‌ها با سفر به روستاهای حاشیه جنوبی پارک ملی از جمله ابوزیدآباد، محمدآباد، مهاباد، نطنز و آقا علی‌عباس، جلساتی با شوراها، مساجد و اهالی برگزار کردند، یک شکارچی باسابقه در منطقه بود که با جذب این فرد پنج نفر از اهالی منطقه به عنوان همیاران محیط‌زیست اکنون با سازمان حفاظت محیط زیست همکاری می کنند.

وی ادامه داد: این همکاری‌ها موجب تغییر نگرش مردم محلی نسبت به محیط‌بانان شد، در گذشته، زمانی که خودروی محیط‌زیست وارد منطقه می شد با واکنش‌های منفی و بی‌اعتمادی مواجه می‌شد، اما اکنون بسیاری از اهالی منطقه خود را حافظان پارک ملی می‌دانند و با افتخار از آن حفاظت می‌کنند.

لهردی گفت: یکی از اهالی روستای ابوزیدآباد که پدرش ساربان بود و سال‌ها از منابع طبیعی منطقه ارتزاق می کرد، اکنون خود را متعهد به حفاظت از بیابان می‌داند، او می‌گوید: هر وقت خواستم بیام، آزاد بودم. هر جا خواستم برم، فقط یه زنگ زدم. اینجا رو مال خودمون می‌دونیم ، بنابراین مشارکت دادن این افراد در حفاظت می تواند این روند را با موفقیت پیش ببرد.

وی تاکید کرد: تحول فرهنگی و اجتماعی در منطقه موجب شده تا پارک ملی کویر مرکزی با مشارکت مردم محلی به یکی از نمونه‌های موفق حفاظت مشارکتی در کشور تبدیل شود. اکنون، با وجود بیش از ۶۰۰ رأس جبیر در منطقه، عملیات پایش و حفاظت با همکاری نیروهای محلی و محیط‌بانان با سرعت و دقت بیشتری انجام می‌شود.

تغییر مسیر زندگی با مشارکت در حفاظت/ از شکارچی تا استاد بقا در طبیعت

فرمانده یگان حفاظت محیط زیست استان سمنان گفت: یکی از نمونه‌های موفق مشارکت جوامع محلی در حفاظت از محیط‌زیست، داستان فردی است که با پیشنهاد جایگزینی معیشت از شکار به گردشگری، مسیر زندگی‌اش به‌کلی تغییر کرد، این فرد با راه‌اندازی یک خانه بوم‌گردی در منطقه قصر بهرام و فعالیت در حوزه آموزش آفرود، اکنون به‌ عنوان یکی از اساتید دوره‌های بقا در طبیعت شناخته می‌شود، حتی سازمان حفاظت محیط‌زیست سال گذشته از او به‌ عنوان مدرس رسمی در این دوره‌ها دعوت به همکاری کرد.

وی افزود: جذب این فرد به‌عنوان همیار محیط‌زیست نقطه عطفی در تعامل با جوامع محلی بود، با ورود او به عرصه حفاظت، بیش از ۱۵۰ نفر از جوانان منطقه تحت تأثیر قرار گرفتند و همکاری خود را با محیط‌بانان آغاز کردند، این تعامل موجب شد تا اعتماد عمومی نسبت به محیط‌زیست افزایش یابد و مردم منطقه خود را حافظان پارک ملی بدانند، این در حالی است که همین فرد تا چند سال گذشته با تیربار حیوانات را شکار می کرد و محیط بانان حریفش نمی شدند.

لهردی اظهار کرد: پارک ملی کویر مرکزی با وسعتی بیش از ۴۴۲ هزار هکتار، بزرگ‌ترین پارک ملی خشکی ایران محسوب می‌شود، در این سالها مردم منطقه با احساس مالکیت معنوی نسبت به این زیستگاه، در حفاظت از آن نقش فعالی ایفا کردند، حتی افراد مسن با امکانات شخصی خود برای تمیزکاری آبشخورها و انجام امور عمرانی داوطلبانه اقدام می‌کنند.

وی تاکید کرد: این تجربه نشان می‌دهد که اعتمادسازی و ارائه معیشت جایگزین، می‌تواند جوامع محلی را از شکارچیان بالقوه به همیاران محیط‌زیست تبدیل کند، با این حال، مسئولان تأکید دارند که حفظ انگیزه و استمرار همکاری نیازمند حمایت‌های مالی و معنوی مستمر است، چرا که نمی‌توان انتظار داشت بدون تأمین حداقل‌ها، همیاران به‌ صورت داوطلبانه و دائمی فعالیت کنند.

هشدار محیط‌بانان درباره آینده حیات‌وحش

محیط‌بانان پارک ملی کویر مرکزی نسبت به کاهش شدید نیروی انسانی و تأثیرات آن بر حفاظت از حیات‌وحش هشدار می دهند، به گفته لهردی که از محیط بانان باسابقه محیط‌زیست است، مشارکت مردمی در منطقه طی سال‌های اخیر به شکل قابل توجهی افزایش یافته و تخلفات به پایین‌ترین سطح خود رسیده است، اما کمبود نیرو و تغییرات مدیریتی، روند حفاظت را با چالش‌های جدی مواجه کرده است.

وی گفت: در حال حاضر، ۱۲ محیط‌بان در قالب سه شیفت کاری چهار نفره مسئول حفاظت از این پارک وسیع هستند، این در حالی است که پارک ملی کویر مرکزی با وسعتی بالغ بر ۴۴۲ هزار هکتار، بزرگ‌ترین پارک ملی خشکی ایران محسوب می‌شود، بسیاری از پاسگاه‌های محیط‌بانی استان سمنان تعطیل شده‌اند و از مجموع ۲۸ پاسگاه، ۱۶ مورد عملاً غیرفعال است.

لهردی افزود: یکی از دغدغه‌های اصلی محیط‌بانان، تغییرات در شیفت‌بندی و نحوه محاسبه اضافه‌کار است، بر اساس دستورالعمل جدید، محیط‌بانان باید سه روز کار و چهار روز استراحت داشته باشند، اما این الگو با واقعیت‌های میدانی و نیازهای حفاظتی منطقه همخوانی ندارد، این در حالیست که حفاظت از گونه‌هایی مانند گورخر ایرانی که به تازگی در منطقه احیا شده‌اند، نیازمند حضور مستمر و شبانه‌روزی نیروهای متخصص است، چون کاهش حضور محیط‌بانان می‌تواند دستاوردهای چندین ساله را با خطر مواجه کند.

وی با اشاره به مشکلات موجود گفت: ما زندگی‌ خود را وقف حفاظت از این منطقه کرده‌ایم، اما وقتی تصمیم‌گیری‌ها بدون مشورت با نیروهای میدانی انجام می‌شود، نتیجه‌ای جز تضعیف حفاظت ندارد، اگر یک ماه حفاظت متوقف شود، شاید پنج سال زمان ببرد تا منطقه به وضعیت فعلی بازگردد.

وی هشدار داد که در شرایط فعلی اقلیمی، با خشکسالی‌های مکرر و کاهش منابع آبی، حیات‌وحش ایران بیش از هر زمان دیگری نیازمند حمایت و مدیریت دقیق است و خواستار بازنگری در سیاست‌های سازمان حفاظت محیط‌زیست، تأمین بودجه کافی و تقویت نیروی انسانی برای حفظ این میراث طبیعی شد.

کمبود امکانات و فشارها در برخی مناطق حفاظت‌شده

وی اظهار کرد: بسیاری از نیروهای فعال در مناطق بیابانی و کویری با کمترین امکانات و بیشترین فشار کاری مشغول خدمت هستند.

وی افزود: کسی که در مناطق سخت خدمت می‌کند، شرایط ویژه‌ای دارد که باید دیده شود، اگر یک ماه حفاظت از یک منطقه متوقف شود، بازگرداندن آن به وضعیت اولیه ممکن است پنج سال زمان ببرد، ما جانمان را برای حفاظت گذاشته‌ایم، اما بی‌توجهی به شرایط کاری و معیشتی نیروها، آینده حیات‌وحش کشور را تهدید می‌کند.

آزمون‌های استخدامی و ضعف در مدیریت منابع انسانی سازمان محیط‌زیست

وی به نحوه جذب محیط بان از طریق آزمون های استخدامی اشاره کرد و گفت: آزمون‌های استخدامی عامل تضعیف کیفیت نیروی انسانی به ویژه محیط بان در مناطق حفاظت‌ شده است، آزمون‌های سراسری با سهم ۷۰ درصدی در قبولی، عملاً امکان جذب نیروهای بومی و آشنا با شرایط سخت زیستی را کاهش داده‌اند و به جای آن، افراد فاقد تجربه میدانی وارد عرصه حفاظت شده‌اند.

وی با اشاره به تجربه شخصی خود گفت: من ۴۵ روز پس از ازدواجم، همسرم را تنها گذاشتم و برای خدمت به منطقه‌ای کویری رفتم، اما امروز شاهد هستم که برخی افراد با حداقل سابقه و صرفاً به واسطه قبولی در آزمون، در مناطق راحت‌تر، مشغول‌ به کار می شوند.

لهردی معتقد است آزمون‌های استخدامی فعلی، با تمرکز بر دانش تئوریک و بدون در نظر گرفتن شرایط میدانی، موجب ورود نیروهایی شده‌اند که توانایی تحمل سختی‌های مناطق حفاظت‌شده را ندارند، این موضوع در بلندمدت می‌تواند به کاهش کیفیت حفاظت از زیستگاه‌ها منجر شود.

وی با اشاره به بدنه کارشناسی فعلی و اقدامات صورت گرفته از سوی سازمان حفاظت محیط زیست، گفت: اکنون بهترین زمان برای اصلاح قوانین مربوط به قُرق و شکار است، چرا که مخالفت جدی و مستدل در سطح عمومی وجود ندارد، اگر تیم فعلی سازمان محیط‌زیست نتواند مشکلات را حل کند، بعید است تیم دیگری موفق شود، ما به جای تمرکز بر قلم و شعار، باید به واقعیت‌های میدانی توجه کنیم، حفاظت از طبیعت با حضور در میدان معنا پیدا می‌کند، نه با آزمون‌هایی که بلای جان محیط‌زیست شده‌اند.